Codzienne funkcjonowanie dziecka zmagającego się z zaburzeniami integracji sensorycznej często bywa trudne i towarzyszy mu pewnego rodzaju frustracja. W końcu dziecko nie chce wpadać w złość, krzyczeć, wybuchać, bić i gryźć. Chce funkcjonować w grupie rówieśniczej i znaleźć sobie przyjaciół do zabawy. Niestety nie zawsze potrafi ono wejść w relacje z innymi, odczuwa dyskomfort i lęk. Wszystko to może prowadzić do obniżenia poczucia własnej wartości oraz wpływać na funkcjonowanie każdego z członków rodziny. Na szczęście istnieją sposoby na wspieranie integracji sensorycznej.
Czym właściwie jest integracja sensoryczna?
Najprościej ujmując, integracja sensoryczna to zdolność rozumienia oraz porządkowania różnorodnych bodźców i informacji docierających do nas z zewnątrz i z naszego ciała przy pomocy zmysłów. Z kolei zmysły znane są już od starożytności, kiedy to Arystoteles wyróżnił wzrok, słuch, smak, węch oraz dotyk. Współcześnie mówi się, że do zmysłów powinno zaliczać się jeszcze propriocepcję, czyli czucie głębokie oraz zmysł równowagi.
Należy tutaj dodać, że każdy z nas w nieco odmienny sposób będzie odbierał te bodźce. Dla jednej osoby muzyka może być zbyt głośna, gdy w tej samej chwili ktoś może stwierdzić, że gra ona za cicho. Tak samo jest ze smakiem potraw czy zapachami. Odczuwanie to jest w dużej mierze uwarunkowane kulturowo oraz zależne od stopnia rozwoju naszego układu nerwowego.
Czym charakteryzują się zaburzenia integracji sensorycznej?
Zaburzenia integracji sensorycznej to nic innego jak niewłaściwa organizacja docierających do nas bodźców przez układ nerwowy. Dzieje się tak, gdy nasz mózg nie jest w stanie w sposób poprawy przetworzyć sygnałów, które wysyłają do niego zmysły. W przypadku zaburzeń SI bardzo ważny jest również fakt, że nie wynikają one z wad i uszkodzeń narządów np. wzroku czy słuchu.
Co więcej, współczesna medycyna i terapia nie są w stanie dokładnie określić podłoża powstawania tych problemów. Mogą być one dziedziczne oraz mieć związek z coraz intensywniejszymi i częstszymi bodźcami atakującymi nas obecnie zewsząd.
Objawy zaburzeń integracji sensorycznej
Według badań przeprowadzonych przez Polskie Stowarzyszenie Terapeutów Integracji Sensorycznej możemy wyróżnić zarówno przypadki nadreaktywności, jak i podreaktywności konkretnych zmysłów, co nakierowuje nas na wystąpienie zaburzeń SI. Wśród objawów tych można wymienić zatem:
- wzmożoną bądź obniżoną wrażliwość na bodźce,
- brak skupienia,
- obniżoną zdolność koordynacji ruchowej,
- opóźnienia w rozwoju mowy,
- nieprawidłowy poziom aktywności ruchowej,
- trudności z funkcjonowaniem w społeczeństwie i zachowaniem się.
W odniesieniu do każdego z poznanych zmysłów możemy zatem poszukiwać następujących zachowań:
MOTORYKA/ KOORDYNACJA/ RUCH:
- w nadrektywności nadmierna ruchliwość, poszukiwanie ruchu, częste wstawanie, chodzenie po klasie, skakanie, częste potykanie się, przewracanie, a nawet zachowania ekstremalne.
- w podreaktywności unikanie ruchu, mniejsza sprawność ruchowa, wpadanie na przedmioty i ściany, lek prze huśtaniem i wysokością, problemy z zapamiętywaniem informacji oraz nauk.
DOTYK:
- w nadreaktywności – agresja wobec innych, usilne poszukiwanie kontaktu fizycznego, brak refleksji w przypadku wpadania na innych czy na przedmioty, nietolerancja pewnych faktur i pokarmów.
- przy podreaktywności – nietolerancja metek i szwów w ubraniach, unikanie przytulania i bliskości.
SŁUCH ORAZ MOWA:
- opóźnienie mowy, problemy z rozróżnianiem głosek i budowaniem zdań, brak płynności wypowiedzi i rozumienia dla pewnych poleceń słownych.
WZROK:
- spore trudności z czytaniem i pisanie, odwrotne pisanie liter, problemy z przepisywaniem.
EMOCJE:
- impulsywność lub całkowite wycofanie, częste obrażanie się, negatywne nastawienie lub przewrażliwienie, skrajna upartość.
Oczywiście wiele z tych cech jest charakterystycznych dla pewnych okresów dojrzewania dziecka, jednak mówiąc o zaburzeniach integracji sensorycznej, mamy na myśli znaczne nasilenie tych objawów, które często może wydawać się rodzicom aż niemożliwe. Warto również dodać, że zaburzenia SI nie mijają z wiekiem, dlatego tak ważne jest ich wczesne wykrycie i dostosowanie odpowiedniej terapii.
Z uwagi na ten fakt warto pamiętać, że diagnozą zaburzeń tych procesów powinien zajmować się jedynie fachowiec wykształcony w dziedzinie integracji sensorycznej. Z tego też powodu nasza Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Praktis serdecznie zaprasza wszystkich rodziców, którzy podejrzewają u swoich pociech problemy z integracją sensoryczną lub takich, u których już stwierdzono te zaburzenia, na zajęcia z terapii integracji sensorycznej, które pomogą dzieciom przezwyciężyć swoje frustracje i strach oraz dadzą maluchom szansę na normalne funkcjonowanie w społeczeństwie i grupie rówieśniczej.
